Nếu như nước Anh có thanh nữ hoàng Elizabeth, China gồm Võ Tắc Thiên với Từ Hy Thái Hậu là số đông bậc đàn bà nhi chỉ huy đất nước tài tình, thì toàn quốc ta quan yếu ko kể đến Hoàng thái hậu Ỷ Lan – Bà Chúa Tấm được tín đồ đời mệnh danh cho đến tận ngày nay.
Bạn đang xem: Tên thật của hoàng hậu ỷ lan
Ỷ Lan tương truyền thương hiệu thiệt là Lê Thị Yến, sinc ngày 7 tháng 3 năm 1044 (Giáp Thân), mất ngày 25 mon 7 năm 1117 (Đinc Dậu). Quê cửa hàng tại hương thơm Thổ Lỗi (Siêu Loại), thời xưa ở trong phủ Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh; nay ở trong huyện Gia Lâm, thủ đô hà nội.
Vào mùa xuân năm 1063 (Quý Mão), vua Lý Thánh Tông đã bốn mươi tuổi nhưng vẫn chưa tồn tại được một đứa con trai để để lại ngôi báu. Vua bèn đi cầu từ bỏ tại khắp những miếu ca tòng hòng xin đến được một thái tử. khi đi qua ca tòng Dâu (đậy Thuận Thành), dân làng mạc nô nức mang đến xem, riêng biệt bao gồm một thiếu nữ êm ả dịu dàng vẫn đang bình thản hái dâu lân cận gốc lan. Vua bèn mang đến Hotline, hỏi do sao thiếu nữ ko nghênh giá, thiếu nữ trả lời: “Thiếp là nhỏ đơn vị nghèo hèn, yêu cầu có tác dụng lụng đầu tắt mặt tối, phụng dưỡng phụ huynh, đâu tất cả dám ao ước đi xem rước mà nhìn khía cạnh rồng”. Vua vị cảm thích bắt buộc sẽ gửi phụ nữ về cung, phong làm cho Ỷ Lan phu nhân. Chữ “ỷ lan” tức thị tựa cội lan tự đấy nhưng ra.
Năm 1066, Ỷ Lan sinh hạ được một hoàng tử, đánh tên là Lý Càn Đức. Ỷ Lan phu nhân được phong làm Nguyên phi, dẫn đầu các cung tần phi đàn bà, chỉ sau Thái hậu. Con trai Lý Càn Đức của bà được lập có tác dụng Thái tử.
Năm 1069 (Kỷ Dậu), vua Lý Thánh Tông thân chinch cùng Lý Thường Kiệt đi tiến công Chiêm Thành. Vì tin yêu, vua trao quyền điểu khiển chính vì sự nghỉ ngơi triều đình mang lại Ỷ Lan. Ngulặng phi sống lại âu yếm quốc sự, cách xử lý phần đa vấn đề vào triều bên cạnh xã hết sức phụ trách, được lòng dân bọn chúng. Lúc này, vua ngơi nghỉ ngoại trừ biên thuỳ tấn công giặc mãi mà lại không thành, bèn rước quân quay về. Mới về cho châu Cư Liên (thuộc Tiên Lữ, tỉnh giấc Hưng Yên), sẽ nghe dân huệ mệnh danh Ngulặng phi Ỷ Lan không còn lời, nói một cách khác bà là Quan Âm. Vua từ trách: “Nguim phi là đàn bà còn hỗ trợ được như vậy, ta là đại trượng phu lại chẳng được câu hỏi gì tuyệt sao!”, rồi thường xuyên trsinh hoạt ra tiến công giặc. Mùa hạ năm đó, nhà vua trsinh sống về cùng với ca khúc khải hoàn, ân xá tù túng, bớt thuế, và ban phát lúa thóc cho dân bọn chúng.
Năm 1072 (Nhâm Tý), vua Lý Thánh Tông lâm bệnh nguy kịch rồi chết thật. Thái tử Lý Càn Đức (6 tuổi) lên nối ngôi, rước hiệu là Lý Nhân Tông. Do vua còn vượt nhỏ dại, số đông vấn đề vào triều yêu cầu fan giúp vua phụ trách. Hoàng thái hậu lúc bấy giờ là Thượng Dương, được sự cỗ vũ của Thái sư Lý Đạo Thành lên cố kỉnh quyền. Về sau, nhờ vào gồm Lý Thường Kiệt giúp sức, Ỷ Lan mới chấp nhận đăng vương Thái hậu, ráng vua nhiếp đáp chủ yếu.
Năm 1074, không nghĩ là mang đến hiềm khích cũ, Ỷ Lan mang lại mời Lý Đạo Thành về lại triều giúp bà một tay định hình với cải cách và phát triển tổ quốc. Trọng trách rưới điều khiển và tinh chỉnh cả quốc gia, cùng tể tướng Lý Thường Kiệt, bà vẫn nhị lần tiếp tục non sông trước việc tiến công của quân Tống xâm lấn (năm 1075 và 1077). Ỷ Lan ko phần đa cải thiện vấn đề quốc thiết yếu, tăng cường quân team – quốc chống, chăm sóc câu hỏi mnghỉ ngơi mang dân trí, thi cử học hành bên cạnh đó phát hành các điều ích quốc lợi dân.
khi xóm tắc an ninh, năm 1103 (Quý Mùi), Hoàng thái hậu Ỷ Lan chỉ thị vạc tiền làm việc kho nội đậy nhằm cứu vớt những thiếu phụ nghèo bị xuất bán cho những đơn vị nhiều. Sau kia, bà còn lo bài toán mang gả bọn họ mang lại phần đông lũ ông góa vk, xây dựng cuộc sống đời thường ông chồng con niềm hạnh phúc mang lại chúng ta. Ngô Sĩ Liên đang nói về việc này: “Con gái nghèo nên yêu cầu cung cấp mình sống đợ, nam nhi nghèo đề nghị không tồn tại vợ. Thái hậu thay đổi đời cho họ âu cũng là câu hỏi có tác dụng chân chính”. Năm 1117, đọc việc “bé trâu là đầu cơ nghiệp” của người dân Đại Việt, bà tạo ra lời khuyên lệnh cấm trộm trâu cùng thịt trâu bừa bến bãi, bảo vua yêu cầu pphân tử thật nặng trĩu phần đa kẻ trộm với giết thịt trâu, trị thiệt nghiêm cả bà xã bé và láng giềng bởi vì tội ko tố giác. Việc này khiến cho dân chúng càng kính trọng và biết ơn bà rộng. Xuất thân là một trong cô buôn bản con gái, dù cho có sinh sống vào lầu son, gác tía, bà cũng ko lúc nào quên dân nghèo, mà lại luôn luôn luôn âu yếm mang lại đời sống của họ.
Bà còn làm không hề ít câu hỏi trường đoản cú thiện không giống và lập nhiều đình chùa. Nhờ gồm có cuộc đàm luận khét tiếng của bà cùng các vị sư thời Lý, cơ mà đến lúc này, ta new biết được cội tích về sự truyền bá đạo Phật vào VN.
Hoàng thái hậu Ỷ Lan là một người thanh nữ tài sắc toàn vẹn, là một trong những chị em danh nhân tuyệt vời của lịch sử hào hùng cả nước. Bà được tôn thờ cho đến tận thời nay tại Cụm di tích lịch sử Đền – Cvào hùa Bà Tnóng tại bao gồm quê nhà của bà (nay là Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội).